Hoe goed heeft de Vlaming het afgelopen jaar geslapen? Met het einde van het jaar in zicht maakt slaapspecialist Swiss Sense de slaapbalans op. Daaruit blijkt dat 1 op de 3 Vlamingen momenteel slechter slaapt dan in 2021. Bij 75% van de Vlamingen die slechter slapen, is de slechte nachtrust een gevolg van stress en zorgen. Kopzorgen over de toekomst (34%), stress over de financiële status (27%), en fysieke pijn (27%) geven aanleiding tot slaaptekort. Vlamingen zijn dan weer wel goed in snel in slaap vallen (1 op 3 valt binnen het kwartier in slaap) en de snoozeknop vermijden (meer dan de helft snoozet nooit). Dat blijkt uit onderzoek* van slaapspecialist Swiss Sense, uitgevoerd door onafhankelijk veldwerkbureau Panel Inzicht. Het onderzoek peilt naar de slaapgewoontes van 1.000 Vlamingen. Hoog tijd om die van 2022 onder de loep te nemen.

Slaaptekort door kopzorgen

Door het feit dat Vlamingen hun slaap gemiddeld een score geven van 6.6 op 10, was 2022 geen topjaar voor de nachtrust van de Vlaming. Maar liefst 32% van de Vlamingen slaapt slechter dan in 2021. Dat stelt slaapspecialist Swiss Sense vast dankzij een ondervraging bij 1.000 Vlamingen over hun slaapgewoonten in 2022.

Stress en kopzorgen is bij Vlamingen die slechter slapen de voornaamste reden (75%) voor het minder goed beoordelen van hun slaapkwaliteit in vergelijking met een jaar eerder. Piekeren over de toekomst (34%), kopzorgen over de financiële status (27%), fysieke pijn (27%), en stress over familie, vrienden en kinderen (25%) laten Vlamingen in de nacht wakker liggen.

Een aantal goede slaapgewoontes zijn wel ingeburgerd bij de Vlamingen. Zo valt 1 op de 3 Vlamingen al binnen het kwartier in slaap. 40% heeft een kwartier tot een half uur nodig – volgens de wetenschap nog steeds een goede balans. Ook snoozen laat een groot deel van de Vlamingen liever links liggen: meer dan de helft (59%) maakt nooit gebruik van de snoozeknop.

Doorheen de nacht krijgen Vlamingen het dan weer moeilijk om terug in slaap te vallen. Meer dan de helft van de Vlamingen (55%) heeft moeite met doorslapen of wordt gedurende de nacht regelmatig wakker. 50% ligt in de ochtend ruime tijd op voorhand wakker in bed te wachten op het geluid van de wekker.

Meer dan een kwart van de Vlamingen (27%) wordt in de ochtend nooit met uitgerust gevoel wakker

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat een uitgerust gevoel uitblijft. 31% van de ondervraagden ervaart slechts 1 tot 2 keer in de week een uitgerust gevoel bij het ontwaken. Voor maar liefst 27% van de ondervraagden is er zelfs nooit sprake van een uitgerust gevoel bij het wakker worden. Nochtans zorgt een goede nachtrust ervoor dat we ons mentaal gezonder voelen. 60% ervaart bijvoorbeeld meer stress na een slechte nachtrust. Meer dan de helft van de Vlamingen (59%) voelt zich zelfs minder gelukkig als ze slecht geslapen hebben.

Overdag slaap inhalen, werkt niet

Een vast slaapritme kan een groot verschil maken, maar ook dat blijkt een uitdaging te zijn voor heel wat Vlamingen. Meer dan een kwart (28%) van de Vlaming gaat elke dag op een ander tijdstip naar bed. “Nochtans is een vast ritme en vertrouwd slaapritueel belangrijk. Dankzij een goede nachtrust ervaren we meer geluk, verbetert ons humeur en zijn we minder gevoelig voor stress. Het versterkt bovendien onze sociale relaties. Allemaal goede redenen om onze slaapkwaliteit te verbeteren. Een vast slaapritueel geeft jouw lichaam het signaal dat het tijd is om te gaan slapen. Voor kinderen vinden we dit evident, maar als volwassene zijn we een vast slaapritme wat verleerd”, zegt neurowetenschapper en slaapexpert Dr. Els van der Helm, die als kennispartner aan Swiss Sense is verbonden.

Een verkeerde gewoonte die wel steeds meer ingeburgerd geraakt, is de blootstelling aan fel en soms blauw licht voor het slapengaan. Een kwart van de Vlamingen (26%) kijkt nog naar series en films via de smartphone, laptop of tv en 28% van hen scrolt graag nog even op de smartphone vooraleer ze onder de wol kruipen. Dat is niet altijd een probleem, maar wel als je door de inhoud van wat je bekijkt (bijvoorbeeld een spannende thriller of een stressvolle e-mail) nog wakkerder wordt of de tijd vergeet omdat het zo interessant is. En wat doen we als we even geen slaap kunnen vatten? Zo’n 22% neemt er de telefoon terug bij. En dat werkt averechts weet Dr. Els Van der Helm: “Door die blootstelling krijgen we extra hersenstimulatie waardoor we ons niet zo moe voelen en is het lastiger om weer in slaap te vallen. Bovendien onderdrukt fel en blauw licht het slaaphormoon melatonine. Zo maken we het onszelf juist extra moeilijk om de slaap te vatten.”

31% van de Vlamingen probeert een of twee keer tijdens de week slaap overdag in te halen. “Slaap inhalen zorgt ervoor dat je je op korte termijn weer beter voelt, maar alleen lange dutjes (van 90 minuten) halen echt de slaap in. Dan doorloop je namelijk alle fases van de slaap.”, licht neurowetenschapper en slaapexpert Dr. Els Van der Helm toe. “Wat wel helpt, is zorgen voor een goede slaaphygiëne en bewust goede gewoontes inplannen. Mindfulness kan bijvoorbeeld helpen tegen piekeren. Het zijn allemaal tools en tips waarmee we onze slaapgewoontes in kleine, realistische stapjes kunnen verbeteren. Vaak zijn we ons hier wel al van bewust, maar maken we er nog niet genoeg werk van. We nemen onszelf bij de overgang naar het nieuwe jaar vaak voor dat we gezonder willen eten of meer aan sport willen doen. Misschien moeten we van 2023 het jaar maken waarop we slaap en een goede nachtrust bovenaan onze lijst van voornemens moeten zetten.”

Neurowetenschapper en slaapexpert Dr. Els Van der Helm is sinds 2022 verbonden aan Swiss Sense als kennispartner. Zij staat de slaapspecialist bij met wetenschappelijke slaapkennis op basis van recente onderzoeken.