Exact 700 jaar geleden nam Italië afscheid van één van de grootste iconen uit zijn geschiedenis: schrijver, dichter, filosoof en politiek denker Dante Alighieri. Tijdens zijn leven doorkruiste Dante tal van prachtige plekken waar hij zijn literaire meesterwerken neerpende. Meer dan een eeuw na zijn dood, treed je er nog altijd in zijn voetsporen en herbeleef je zijn magistrale reis.

Noem Dante (1265-1321) gerust de belangrijkste Italiaanse dichter ooit. Zijn magnus opus La Divina Commedia (De Goddelijke Komedie) groeide uit tot één van de hoogtepunten uit de wereldliteratuur. Maar hij drukte zijn stempel ook op het landschap. Tijdens een enorme tocht liet hij sporen van leven na die zich zelfs nu nog laten zien.

Firenze: waar het allemaal begon

De geboorte van Dante brengt ons naar het schilderachtige Toscane en de bruisende stad Firenze, ook wel Florence genoemd. Het middeleeuwse huis waar hij vermoedelijk ter wereld kwam, staat er nog steeds. Over drie verdiepingen is er een boeiend museum aan de dichter gewijd, het Museo Casa di Dante. Je komt er alles te weten over zijn jeugd, zijn werk, zijn hoogtepunten en zijn dieptepunten. Behalve het geboortehuis van Dante telt de stad nog heel wat andere bouwwerken die een rol speelden in z’n leven. Een uitgestippelde wandelroute rijgt deze historische monumenten aaneen.

Het Firenze van Dante is er eentje boordevol romantiek. Hier ontmoette hij namelijk zijn Beatrice. Hoewel hij nooit met haar zou trouwen, werd ze zijn muze en schreef hij heel wat dromerige passages over haar. Wie die liefde wil herbeleven, plant een diner bij kaarslicht aan een tafel boordevol Toscaanse streekproducten. Daarop mogen een stuk Toscaans brood, een bord zoete Cantuccini koekjes en een uitstekend glas rode Chianti niet ontbreken. Fijnproevers kunnen ook terecht in het kasteel van Montalcino voor een heerlijke Toscaanse lunch en een rondleiding door de bekende wijngaarden.

Een gedwongen migratie

Dante had naast z’n schrijftalent ook heel wat maatschappelijke ideeën. Hij stapte in de politiek en werd lid van de zogenaamde ‘witte’ strekking. Toen de ‘zwarte’ strekking de macht greep in Firenze, werd Dante verbannen uit z’n geboortestad. Hij verliet Toscane en begon aan een lange reis naar het hoger gelegen Emilia-Romagna. Langs Le Vie di Dante wandel je hem achterna. Onderweg beklim je het Apennijnengebergte en ontdek je dorpen en steden als Borgo San Lorenzo, Marradi, Faenza en Brisighella. Slow tourism op z’n best: Lonely Planet bekroonde de route met een Best of Travel 2021 award in de categorie duurzaamheid.

Het grootste deel van deze tocht is ook toegankelijk voor fietsers. Elk jaar gaan heel wat getrainde mountainbikers de uitdaging aan. Voor wie een gewone fiets of ebike gebruikt, is er een alternatieve, verkeersarme route die je van het ene panoramische uitzicht naar het andere leidt. Door dit adembenemende landschap loopt de historische Faentina spoorlijn, ook bekend als Dante’s trein. Deze route voert passagiers al sinds 1893 dwars door de Apennijnen. Op een hoogte van wel 578 meter lijken de vergezichten eindeloos. Dankzij de 15 haltes onderweg maak je er makkelijk een meerdaagse van.

Ravenna: de geboorte van een meesterwerk

Eenmaal aangekomen in Emilia-Romagna vestigde Dante zich in de stad Ravenna. Hier vloeide La Divina Commedia uit z’n pen. In dit episch verhaal schrijft hij over een reis van de hel, door het vagevuur, naar de hemel. Zijn inspiratie haalde Dante in de vele kerken en kapellen in de stad. Die herbergen adembenemende mozaïeken die intussen behoren tot de Unesco Werelderfgoedlijst. Experten vonden in z’n werk heel wat verwijzingen naar de verhalen afgebeeld op deze werken. Ook de fijne, Italiaanse gastronomie van deze streek moet wel een invloed hebben gehad. Eens je proeft van een sneetje Salame Felino, een glas Bosco Eliceo of een stuk Coppia Ferrarese raak je daar vast van overtuigd.

Dante stierf in 1321 nadat hij malaria opliep tijdens een diplomatieke missie in Venetië. Honderd jaar na zijn dood leeft zijn nagedachtenis in Ravenna nog altijd voort. Rond zijn relatief kleine graftombe ligt een stille herdenkingssite. Net als in Firenze is er een Museo Dantesco dat het leven van de invloedrijke schrijver viert.