Gebouwen transformeren in Litouwen

Steden leggen meer focus dan ooit op het herinterpreteren van oude betekenissen achter gebouwen en het opnieuw vormgeven van hun waarde in een nieuw tijdperk. Hierbij wordt zowel nadruk gelegd op duurzaamheid en historisch behoud. Een recent Amerikaans onderzoek heeft onthuld dat de populariteit van adaptief hergebruik — de functie van een gebouw omzetten tot andere functies — nieuwe hoogtes heeft bereikt.

Bovendien heeft Litouwen, voornamelijk in het laatste decennium, een opleving in het hergebruik van verschillende gebouwen gezien. Naarmate de verstedelijking zich verder ontwikkelde, werden oude cafés, treinplatformen en zelfs een gevangenis opgeknapt tot nieuwe culturele centra waar lokale gemeenschappen samenkomen. Reizigers die Litouwen bezoeken, krijgen de unieke kans zowel het verleden als het heden te zien samensmelten in deze hergebruikte ruimtes.

Een drankje met Tony Soprano. Een levendige, industriële en kleurrijke bar genaamd PERSONAS heeft zich gevestigd naast het spoor van het oude treinstation in Vilnius. Dit treinstation is gebouwd in 1950 en functioneerde als tussenstop voor mensen die van Sint-Petersburg naar Waschau reisden.

Deze bar dient nu als sociale ontmoetingsplaats, sporadische kunstgalerij en thuishaven van het beruchte Tony Soprano-beeld dat bezoekers verwelkomt wanneer zij aankomen bij het stationsdistrict van de hoofdstad, dat volgens de Time Out één van de coolste buurten ter wereld is. In de buurt zijn nog een aantal andere clubs en bars te vinden, waardoor deze omgeving perfect is voor een one-stop-shop tijdens een avondje uit.

Oude gevangenis combineert muziek, kunst en historisch erfgoed. De Luksikes-gevangenis is in 1905 in Vilnius, de hoofdstad van Litouwen, gebouwd. Het broeierige complex huisvest criminelen en politieke gevangenen die door de politieke machten die op dat moment aan de macht waren, zoals Tsarastisch Rusland, nazi-Duistland en de Sovjets, als ongewenst werden geacht. Nadat het een eeuw in gebruik is geweest, stopte zijn functie als gevangenis in 2019 en veranderde het in Luksikes-gevangenis 2.0.

Het gebouw is nu een plaats waar cultuur, creatieve expressie en gemeenschap samenkomen. Het huisvest meer dan 250 artiesten, historische en kunsttentoonstellingen en heeft meerdere bars en een alternatieve concertlocatie. Verschillende welbekende artiesten — van de Britse indie-act King Krule tot de Duitse technogroep Moderat — hebben op deze locatie opgetreden en lokten zowel de lokale bevolking als toeristen naar deze eeuwenoude gevangenis.

De gevangenis is getransformeerd tot de filmlocatie van de Netflix-serie Stranger Things, waarvan het vierde seizoen ter plaatse gefilmd werd in de wintermaanden van 2020 en 2021.

De wedergeboorte van industriële ruimtes. In een voormalige historische bandrecorderfabriek is een nieuwe cultureel centrum ontstaan — de LOFTAS Art Factory — dat dit industriële gebouw opgepimpt heeft met een nieuw laagje verf en kersverse ideeën. Hoewel LOFTAS geen audioapparatuur meer produceert, oefent het nog altijd een aanzienlijke invloed uit op de Litouwse muziek.

Het centrum dient als podium voor Litouwse artiesten en kleine bandjes die op zoek zijn naar meer naambekendheid, evenals bekende artiesten van over de hele wereld. Bezoekers worden verwelkomt met een vrije sfeer voordat ze het gebouw zelfs maar betreden hebben, dankzij de enorme muurschilderingen van hedendaagse kunstenaars op het pand.

Jeugdige energie aan zee. Een van Klaipėda’s — de grootste havenstad van Litouwen — meest bruisende nachtbestemmingen bevindt zich naast de zeehaven in een inactief industrieel complex. Deze culturele ruimte, genaamd Hofas, laat bezoekers het jeugdige gevoel van met vrienden in de tuin spelen herbeleven. Het complex is nu een ontmoetingscentrum voor de volwassen opstandige kinderen met meerdere bars — waaronder het bekende Herkus Kantas — en een concertlocatie waar bezoekers even het leven kunnen vergeten.

In de voormalige scheepsdokken kunnen kenners van hedendaagse cultuur en entertainment allerlei ervaringen beleven — van lokale indie-muziekbands en arthouse-filmavonden tot populaire dj’s en nachtclubacts. Bovendien bevindt een kunstgalerij genaamd Tema zich aan de kant van de rivier de Danė, waar een tentoonstellingsruimte en huisvesting is opgebouwd is voor kunstenaars wier kunstwerken een fundamenteel deel zijn geworden van de ruimte. Workations, weekend yogasessies en verscheidene andere culturele projecten vinden ook plaats in de omgeving van Hofas.

Het schip vol cultuur. Nemuno7 — gelegen in de stad Zapyškis vlakbij Kaunas, de op een na grootste stad van Litouwen — is de originele naam van een baggerschip dat het rivierbed van de Memel uitgediept heeft. De oplossing voor dit ongebruikte en milieubelastende schip is voortgekomen uit een samenwerking van duurzaamheid, natuur en cultuur. Het originele schip is nog volledig in tact met hier en daar wat toevoegingen, om zijn authenticiteit te bewaren.

Vandaag de dag zijn in deze ruimte milieuvriendelijke kunsttentoonstellingen, interdisciplinaire evenementen en andere uitvoeringen te vinden die geïnspireerd zijn door de naastgelegen legendarische rivier. Rondleidingen zijn beschikbaar voor zij die geïnteresseerd zijn in het belang van de grootste rivier van Litouwen, zijn geschiedenis en hoe de tentoonstellingen van Nemuno7 dit reflecteert.

Het centrum van de kunstscene van Kaunas. De Kaunas Picture Gallery, een afdeling van het M.K. Čiurlionis Kunstmuseum, opende zijn deuren in 1979. Op de eerste verdieping waren de tentoonstellingsruimte, de lobby, de garderobe en het café te vinden — die na meer dan dertig jaar herboren zijn als Kultūra.

Dankzij het behoud van de Fluxus-geïnspireerde sfeer en authentieke inrichting, is dit café nu een ontmoetingsplek voor allerlei doelgroepen — van Boheemse jongeren tot kunstliefhebbers die al sinds de opening van de galerij vaste klanten zijn. Eén van de meest geliefde plekken van Kultūra is het terras en de omliggende trappen, inclusief de fontein die grenst aan de buitenzitplaatsen. Lokalen zoeken een lekker plekje rondom het café uit en genieten van verfrissende drankjes terwijl de hele nacht allerlei onverwachte gebeurtenissen om hen heen gebeuren — van bezoekers die hun pianovaardigheden tonen tot een geïmproviseerde viooluitvoering door iemand uit de menigte. De iconische groene trolleybussen van Kaunas die door een van de belangrijkste straten van de stad razen maken het plaatje af.